Nói về các địa danh tôi đã đi qua trên cả nuớc thì Đà Lạt là một nơi đã để lại trong tôi nhiều ấn tuợng nhất. Từ con người cho đến khung cảnh và đặc biệt nhất vẫn là khí hậu nơi đây.
Không đâu như ở Đà lạt, thiên nhiên đã ưu đãi quá nhiều kể cả khí hậu lẫn cảnh quan. Những ai đã từng đến nơi đây một lần sẽ cảm nhận được không khí mát lành như thế nào, sáng sớm thức dậy bước ra ngoài bạn có cảm tưởng như mình vừa rời khỏi chăn êm nệm ấm thì ai đó đã quẳng mình rơi vào trong một chiếc tủ lạnh khổng lồ, cái tủ lạnh đó không tối tăm như những điều bình thuờng mà nó mang một cảm giác vừa lạ vừa sảng khoái. Hít một bầu không khí no căng lồng ngực bạn sẽ thấy ngày hôm nay sao đẹp một cách lạ lùng. Cái hơi lạnh buổi sáng mang đến cho bạn một sự tinh khiết, tinh khiết đến thanh cao và bình dị. Nếu đã lạnh không thì chưa đủ vì cái lạnh đến ở một nơi hoang sơ và hẻo lánh, một nơi không có sự sống của con người và thực vật thì cái lạnh đó chỉ gợi lên một hình ảnh đạm trong một không khí buồn tẻ cô liêu.
Với Đà Lạt nếu những buổỉ sáng sớm hoặc những khi chiều về mà thiếu vắng những ngọn gió se lạnh thì cảm giác trong ta sẽ hụt hẫng không tả đuợc, cái lạnh mát rượi ấy đã làm tăng thêm nét duyên dáng thướt tha của các cô gái, nhìn họ cười với nét mặt rạng ngời trong khung cảnh thanh bình mới thấy hết được sự quyến rũ đuợc hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Làn da trắng và những đôi má hây hây hồng đi trong sương khói Đà Lạt làm ta có cảm giác như mình đang lạc vào trong chốn thần tiên.
Đà Lạt có những rừng thông và những đồi núi nhấp nhô, có một ai đó đã nói Đà Lạt là một thành phố mà ở nơi đó phố trong núi và núi cũng trong phố, có một điều rất lạ và thú vị là ở Đà Lạt bất cứ đi chỗ nào ta cũng thấy hoa, và hoa có thể mọc ở bất cứ đâu, chỉ cần một cơn gió đi ngang qua nụ hoa là y rằng một sự sống mới được nảy sinh trên một nơi mới, chính vì vậy Đà Lạt không hổ thẹn với mỹ từ là Thành phố của ngàn hoa. Nhưng tiếc thay những ai đã từng yêu quý Đà Lạt, từng một thời gắn bó với nó trước đây thì mới chua xót và ngậm ngùi cảm nhận được rằng Đà Lạt không còn là Đà Lạt của ngày nào nữa. Ai đó đã dần tước mất đi vẻ đẹp thiên nhiên ban đầu, những rừng thông mỗi ngày một thưa đi vì sự tàn phá thô bạo không thuơng tiếc của một số người (tôi nhấn mạnh một số người ở đây vì còn có rất nhiều người, cảm thấy đau đớn và xót xa khi đi ngang qua những cánh rừng thông và nhìn thấy được những cây thông đổ ngã nằm chơ vơ và buồn thảm) , họ đổ lỗi cho mưu sinh, đổ lỗi cho quy hoạch, mà quên mất đi rằng chính họ cũng đang giết dần sự sống của họ.
Một Đà Lạt mà ngày xưa những chàng trai cô gái tuổi đôi mươi với sức khỏe tràn trề cũng phải luôn mang trên mình những bộ quần áo ấm và xuýt xoa trong cái lạnh khi đi bên nhau, trong cái giá lạnh nhưng lúc đó họ cảm thấy thật gần nhau và thiên nhiên hình như cũng hiểu được tình yêu của họ nên đã mang họ đến gần nhau hơn trong cái không khí lạnh êm đềm đó. Giờ đây thì! còn đâu nữa, các cụ già có tuổi vẫn có thể không cần những áo ấm như xưa và những buổi chiều ngồi bên Hồ Xuân Huơng nhìn dòng nước trôi mà ngậm ngùi nhớ về một ngày xưa đó…! một kỷ niệm mà chỉ có những người sống lâu năm ở vùng đất này mới thấy thấm thía khi nó đã không còn.
Trước đây người ta đã từng nói rằng chỉ ai điên mới lên Đà Lạt để kinh doanh quạt máy, giờ thì có lắm kẻ “điên” lắm, điên trong kinh doanh quạt máy và tệ hại hơn nữa trong tương lai gần sẽ có những kẻ “điên” hơn nữa lên Đà Lạt để kinh doanh máy lạnh nữa. Chính những sự phá họai nghiêm trọng như vậy đã khiến Đà Lạt mất đi rất nhiều, mất đi nét hoang sơ và cổ kính, còn đâu nữa những con đường dốc vắng vẻ, làm nao lòng các thi sĩ mỗi khi chiều về. Các ngã đuờng giờ đã đầy xe cộ, người thì càng lúc càng đông. Hình như cái không khí nóng dần của Đà Lạt đã ảnh huởng không ít đến tính tình của người dân nơi đây, sự hiếu khách, hiền hòa và thân thiện vốn có đã dần tan đi nhuờng vào đó là những nỗi bực dọc vô cớ. Âu cũng phải thôi, vì Đà Lạt đã mất quá nhiều và biến đổi cũng quá nhiều rồi.
Người Đà Lạt ngày xưa hiền hòa và hiếu khách, mỗi tối đi ngủ nếu có lỡ để quên xe máy không mang vào nhà thì (thôi trời lạnh quá làm biếng dậy cất đi) và sáng dậy thì… vẫn y như cũ. Còn bây giờ thì, đố ai dám đấy. Một thực trạng đáng lo âu là với tình hình như hiện nay mọi người đều cảm nhận được hết nhưng ý thức để giữ gìn thì họ vẫn còn bàng quan. Tất cả đều chỉ biết than thở và trông đợi vào chính quyền giải quyết nhưng họ không nghĩ sâu xa rằng nguồn gốc phát sinh cũng chính từ con người mà ra. Giá như chúng ta mỗi người có ý thức hơn một chút biết quan tâm đến cái chung hơn một chút, thì mọi chuyện sẽ tốt đẹp hơn. Chính quyền chỉ ban ra những nghị định và hướng giải quyết tốt đẹp hơn nếu như chúng ta thực hiện đúng. Một người ban vạn người phá thì lúc đó chúng ta phải tự nghĩ lại về bản thân mình.
Hỡi những ai yêu quý Đà Lạt, yêu quý những đồi núi chập chùng, những sương mờ giăng khắp lối, xin hãy một lần suy nghĩ về nó. Xin hãy tỏ ra mình là ngừời có trách nhiệm, đừng thờ ơ với những gì xung quanh. Hãy để mắt và nhắc nhở mọi người sống có ý thức hơn nữa. Một bàn tay nối tiếp một bàn tay và hàng vạn bàn tay cùng nhau trồng lại những rừng thông, biết tỏ ra căm phẫn và đau xót truớc những kẻ nào chặt phá nó và kiên quyết đồng lòng gìn giữ những gì còn lại. Một tuơng lai không xa, Đà Lạt sẽ vẫn lại như xưa. Mọi nguời rồi lại hít hà trong cái lạnh của thanh bình cái lạnh của yêu thuơng được hòa trộn giữa con người và thiên nhiên. Và những du khách khi một lần buớc chân lên Đà Lạt để rồi khi trở về sẽ vấn vương và nhớ mãi chốn ấy và thầm nhủ: Đà Lạt ơi!
Tôi chỉ là một du khách vì bức xúc trước những đổi thay của Đà Lạt mà mạo muội có đoạn văn như trên.
Quỳnh Như
